ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ Δ ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η Δ' Εθνική ξεκίνησε από την ΕΠΟ την ποδοσφαιρική περίοδο 1987–88, αν και ουσιαστικά υπήρχε νωρίτερα, από την περίοδο 1982–83, καθώς την χρονιά εκείνη θεσπίστηκε επίσημα η

 Γ' εθνική. Έτσι, το Εθνικό Ερασιτεχνικό Πρωτάθλημα που είχε θεσπιστεί την περίοδο 1977–78 λειτούργησε ουσιαστικά ως την περίοδο 1981–82 ως η τρίτη κατηγορία του ελληνικού ποδοσφαίρου και μεταξύ 1982–83 και 1986–87 ως η τέταρτη. Διεξάγεται με την μορφή 10 ομίλων, χωρισμένων με γεωγραφικά κριτήρια, προκειμένου να εκπροσωπούνται αναλογικά όλες οι περιοχές της Ελλάδας.

Από το 1987–88 οπότε και επίσημα καθιερώθηκε ως εθνική κατηγορία, χρησιμοποιήθηκαν οι ονομασίες Δ' Εθνική και Περιφερειακό Πρωτάθλημα. Την πρώτη χρονιά διεξήθη σε τέσσερις ομίλους, με τις τέσσερις πρωταθλήτριες ομάδες να κερδίζουν τον προβιβασμό στην Γ' Εθνική. Σύντομα όμως η κατηγορία άρχισε να διογκώνεται, με αποτέλεσμα στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990 να διεξάγεται ακόμα και σε 12 ομίλους και έναν τεράστιο αριθμό ομάδων, ο οποίος την περίοδο 1991–92 είχε φτάσει στις 231.

Στην συνέχεια επιχειρήθηκε μία σταδιακή μείωση του τεράστιου όγκου των συμμετοχών, με αποτέλεσμα στο ξεκίνημα της δεκαετίας του 2000 οι όμιλοι να επανέλθουν στους τέσσερις και οι ομάδες μόλις στις 64. Από το 2002–03 ως σήμερα ο αριθμός των ομίλων έχει σταθεροποιηθεί στους 10, ενώ το σύνολο των ομάδων που συμμετέχουν κυμαίνεται μεταξύ 150 και 160. Η αρίθμηση των ομίλων γίνεται από βορρά προς νότο.

Οι νικήτριες ομάδες των ομίλων εξασφαλίζουν τον προβιβασμό τους στην Γ' Εθνική. Ορισμένες χρονιές, λόγω αναδιάρθρωσης των κατηγοριών προβιβάστηκαν και οι δεύτερες ομάδες, ενώ την περίοδο 1988–89 είχαν προβιβαστεί οι έξι πρώτες ομάδες του κάθε ομίλου.^[1] Στον αντίποδα, πάλι λόγω αναδιάρθρωσης, υπήρξε μία χρονιά (2002–03), οπότε και υπήρξαν κάποιες νικήτριες ομίλων οι οποίες τελικά δεν προβιβάστηκαν, αφού υποχρεώθηκαν να δώσουν αγώνες μπαράζ με νικήτριες άλλων ομίλων.

Οι ομάδες που κατακτούν τις τελευταίες θέσεις της βαθμολογίας (ο αριθμός ποικίλει από χρονιά σε χρονιά και από όμιλο σε όμιλο) υποβιβάζονται στα τοπικά πρωταθλήματα και αντικαθίστανται από τις πρωταθλήτριες ομάδες των τοπικών πρωταθλημάτων. Τις περιόδους 1988–89 και 1989–90, δεν υποβιβάστηκε καμία ομάδα. Όσον αφορά στις πρωταθλήτριες των τοπικών ποδοσφαιρικών ενώσεων, αυτές κατά κανόνα ανέρχονται απευθείας στη Δ΄Εθνική. Εξαίρεση αποτέλεσαν οι περίοδοι 1986-87, 1987-88, 1998-99, 1999-00 και 2000-01, όταν διοργανώθηκαν προκριματικοί αγώνες, με στόχο τον περιορισμό των ομάδων που θα ανέβαιναν στη Δ΄ Εθνική, συνήθως λόγω αναδιάρθρωσης των ομίλων της κατηγορίας. Το ίδιο μάλιστα σύστημα εφαρμόσθηκε εκ νέου την περίοδο 2011-12, αφού η Δ΄Εθνική οδεύει προς κατάργηση ή συγχώνευση με τη Γ΄Εθνική. Στον πίνακα που ακολουθεί αναφέρονται οι νικήτριες ομάδες όλων των ομίλων της Δ΄Εθνικής, από την περίοδο 1982–83, καθώς επίσης και ο αριθμός των ομίλων και των συλλόγων που συμμετείχαν την κάθε χρονιά. Απο το 2013-14 θα υπάρχει μια ερασιτεχνική κατηγορία με 190 ομάδες και 10 Ομίλους.

Οι πρωταθλητές [Επεξεργασία]

Περίοδος	Όμ.	Σύλ.	Οι πρωταθλητές του Εθνικού Ερασιτεχνικού Πρωταθλήματος ως τέταρτης κατηγορίας του Ελληνικού Ποδοσφαίρου
1982–83	7	137	Νεάπολη Πειραιά  • Θρίαμβος  • Αναγέννηση Άρτας  • Πανναυπλιακός  • Πόντιοι Κοζάνης  • Πολύκαστρο  • Ασπίδα Ξάνθης
1983–84	7	126	Χαραυγιακός  • Αίας Σαλαμίνας  • Κέρκυρα  • Παναρκαδικός  • Ελασσόνα  • Ποσειδών Νέας Μηχανιώνας  • Ηρακλής Καβάλας
1984–85	7	126	Εργοτέλης  • Ηλιούπολη  • Α.Ο. Αγρινίου  • Καλαμάτα  • Αχιλλέας Φαρσάλων  • Αλεξάνδρεια  • Πανθρακικός
1985–86	7	131	Περαμαϊκός  • Ολυμπιακός Χαλκίδας  • Πάτραι  • Παναργειακός  • Πυρσός Γρεβενών  • Μέγας Αλέξανδρος Θεσσαλονίκης  • Νέστος Χρυσούπολης
1986–87	7	130	Άρης Νίκαιας  • Ένωση Ατρομήτου–Ρεθυμνιακού  • Αχαϊκή  • Μεσσηνιακός  • Αναγέννηση Κολινδρού  • Αναγέννηση Νεάπολης  • Πανδραμαϊκός
Περίοδος	Όμ.	Σύλ.	Οι πρωταθλητές του Περιφερειακού Πρωταθλήματος της Δ' εθνικής
1987–88	4	73	Αχιλλέας Φαρσάλων  • Αστέρας Αμπελοκήπων  • Σπάρτη  • Θρίαμβος
1988–89	4	72	Πόντιοι Βέροιας  • Αναγέννηση Γιαννιτσών  • Παναιτωλικός  • Ρόδος
1989–90	6	116	Ασπίδα Ξάνθης  • Αναγέννηση Χαλκηδόνας  • Λαμία  • Πανηλειακός  • Άρης Νίκαιας  • Χαϊδάρι
1990–91	10	218	Πανδραμαϊκός  • Ποσειδών Ν. Μηχανιώνας  • Παναργειακός Ορεστικού  • Πάτραι  • Απόλλων Λάρισας  • Φωστήρας  • Ρόδος  • Πανναυπλιακός  • Αναγέννηση Άρτας  •Ποσειδών Ηρ.
1991–92	12	231	Ηρόδοτος  • Αιολικός  • Εθν. Αστέρας  • Χαλκίδα  • Παναρκαδικός  • Φωκικός  • Κέρκυρα  • Αναγ. Καρδίτσας  • Κιλκισιακός  • Οδυσσέας Κορ.  • Πόντιοι Κοζάνης  • Εθνικός Αλ/πολης
1992–93	12	217	Χανιά  • Ιάλυσος  • Αχαρναϊκός  • Κερατσίνι  • Εράνη Φιλιατρών  • Πάτραι  • Βελισσάριο  • Νίκη Βόλου  • Απόλλων Κρ. Βρύσης  • Κεραυνός Κολχικού  • Ηρακλής Πτολ.  •Νέστος Χρυσ.
1993–94	12	215	Άγιος Νικόλαος  • Βαρβασιακός  • Φωστήρας  • Χαλκίδα  • Σπάρτη  • Μεσολόγγι  • Αχέρων Καναλακίου  • Λαμία  • Αλμωπός Αριδαίας  • Αγροτικός Αστέρας  • Τύρναβος  •Ορέστης Ορ.
1994–95	8	146	Ένωση Ρόδου–Διαγόρα  • Μαρκό  • Πύργος  • Παναιγιάλειος  • Φωκικός  • Κοζάνη  • Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης  • Νιγρίτα
1995–96	6	110	Αιγάλεω  • Εργοτέλης  • Ναυπακτιακός Αστέρας  • Κέρκυρα  • Ηρακλής Πτολεμαΐδας  • Λύκοι
1996–97	6	108	Αγία Ελεούσα  • Κερατσίνι  • Πάμισος Μεσσήνης  • Πρέβεζα  • Κοζάνη  • Ορφέας Αλεξανδρούπολης
1997–98	6	107	Ατρόμητος Αθηνών  • ΑΟ Αγερσανί Νάξου  • Αχαϊκή  • Α.Ο. Καρδίτσας  • Απόλλων Κρύας Βρύσης  • Κιλκισιακός
1998–99	6	108	Ακράτητος  • Χαλκηδόνα  • Λεωνίδιο  • Θεσπρωτός  • Εθνικός Κατερίνης  • Νεάπολη Θεσσαλονίκης
1999–00	4	64	Αχαρναϊκός  • Πατραϊκός  • Λαμία  • Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης
2000–01	4	64	Φωστήρας  • Χανιά  • Κέρκυρα  • Κασσάνδρα
2001–02	4	65	Θρασύβουλος  • Λεβαδειακός  • Νίκη Βόλου  • Αγροτικός Αστέρας
2002–03	10	159	Δόξα Δράμας  • Ποντιακός Νέας Σάντας  • Βέροια  • Πιερικός  • Αβέρωφ Ιωαννίνων  • Χαλκίδα  • Ρόδος  • Ηλυσιακός  • Θύελλα Πατρών  • Ατσαλένιος
2003–04	10	159	Πανδραμαϊκός  • Θερμαϊκός  • Κοζάνη  • Απόλλων Λάρισας  • Παναιτωλικός  • Λαμία  • Μάνη Πειραιά  • Χαϊδάρι  • Αχαϊκή  • Ηρόδοτος
2004–05	10	153	Πανθρακικός  • Πολύκαστρο  • Πιερικός  • Τρίκαλα  • Α.Ε. Γιάννενα  • Μεσσηνιακός  • Διαγόρας Ρόδου  • Αιολικός Μυτιλήνης  • Αστέρας Τρίπολης  • Ιωνία Χανίων
2005–06	10	159	Δόξα Γρατινής  • ΠΑΟ Νέων Επιβατών  • Εθνικός Κατερίνης  • Ανδρούτσος Γραβιάς  • Ναυπακτιακός Αστέρας  • Ζάκυνθος  • Θήβα  • Ηλιούπολη  • Κορωπί  • Ο.Φ. Ιεράπετρας
2006–07	10	156	Προσοτσάνη  • Αναγέννηση Γιαννιτσών  • Πτολεμαΐδα  • Εθνικός Ολυμπιακός Βόλου  • Πρέβεζα  • Παναιγιάλειος  • Κόρινθος  • Φωστήρας  • Αίας Σαλαμίνας  • Νέος Αστέρας Ρεθύμνου
2007–08	10	160	Οδυσσέας Αναγ.  • Μακεδονικός  • Πυρσός Γρεβενών  • Φωκικός  • Εθνικός Φιλιππιάδας  • Ζάκυνθος  • Παναργειακός  • Αγία Παρασκευή  • Κεραυνός Κερατέας  •Ολυμπιακός Χερσ.
2008–09	10	161	Βισαλτιακός Νιγρίτας  • Αναγέννηση Επανωμής  • Κοζάνη  • Τρίκαλα  • Δόξα Κρανούλας  • Παναιγιάλειος  • Ασπρόπυργος  • Ρουφ  • Σαρωνικός Αίγινας  • Πλατανιάς Χανίων
2009–10	10	160	Μ. Αλέξανδρος Ηράκλειας  • Αετός Σκύδρας  • Πόντιοι Κατερίνης  • Τύρναβος  • Ναυπακτιακός Αστέρας  • Πανηλειακός  • Ηρακλής Ψαχνών  • Απόλλων Σμύρνης  • Καλλονή  •Χανιά
2010–11	10	157	Εθνικός Γαζώρου  • Απόλλων Καλαμαριάς  • Βατανιακός  • Οικονόμος  • Τηλυκράτης Λευκάδας  • Καλαμάτα  • Αστέρας Μαγούλας  • Κεραυνός Γλυφάδας  • Προοδευτική  •Ρούβας
2011–12	10	141	Εθνικός Σιδηροκάστρου  • Οδυσσέας Κορδελιού  • Ακαδημία Πλαταμώνα  • Αναγέννηση Καρδίτσας  • Κασσιώπη  • Παναιγιάλειος  • Κόρινθος  • Φωστήρας  • Αχαρναϊκός  •Επισκοπή
2012–13	10	107

Οι πρώτοι σκόρερ στη Δ΄Εθνική [Επεξεργασία]

Περίοδος	Σκόρερ	Σύλλογος	Τέρματα
1987-88	Σπύρος Χανταμπάκης	Αχιλλέας Φαρσάλων	25
1988-89	Γιάννης Μανούσος	Αιολικός Μυτιλήνης	22
1989-90	Τσίκος	Αστραπή Μεσοποταμίας	30
1990-91	Μήτσουλης	Όλυμπος Κέρκυρας	41
1991-92	Πέτρος Γιαβρούτας	Α.Ο. Σύρου	33
1992-93	Ντάρτζαλης	Α.Ε. Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης	31
1993-94	Καστρινός	Ορέστης Ορεστιάδας	36
1994-95	Σαμπατάκος	Πανγυθεατικός	32
1995-96	Θανάσης Τσιρογιάννης	Ναυπακτιακός Αστέρας	42
1996-97	Αβραμούλης	Ηρακλής Λάρισας	38
1997-98	Παυλίδης	Πανδραμαϊκος	30
1998-99	Παπαδόπουλος	Πάμισσος Μεσσήνης	37
1999-00	Μακρίδης	Αμπελόκηποι ΑΣ	34
2000-01	Λέτσιος	Πρέβεζα	25
2001-02
2002-03
2003-04
2004-05	Μιχάλης Κλοκίδης	Αστέρας Τρίπολης	39
2005-06	Παντελής Κολλιάκος	Π.Α.Σ. Κόρινθος	32
2006-07	Λύγκος	Α.Σ. Λεωνίδιο	27
2007-08	Βαγγέλης Τσιούκας/Δημήτρης Ζιώγας	Α.Ο. Τρίκαλα/Α.Σ. Αστέρας Ιτέας	37
2008-09	Κόκκινος/Κώστας Μαστραντώνης	Α.Ε. Τυρνάβου/Π.Α.Ο. Ρουφ	28
2009-10	Καφές/Ρούσσης	Νίκη Αγκαθιάς/Άγιαξ Ταύρου	32
2010-11	Ζηνόβιος	Εθνικός Βατερού	29
2011-12	Άγ. Καστελλιανάκης	Πατούχας	19